Poncz i przepis na jego sporządzenie pojawił się w Europie za sprawą angielskich marynarzy pod koniec XVI wieku. Pomysł na napój alkoholowy z herbatą przywieźli ze wschodnich Indii. Sama nazwa wywodzi się od sanskryckiego słowa panch, które oznacza ‘pięć’. I właśnie z tylu składników pierwotnie składał się poncz: araku, cytryn, wody lub wina, cukru i herbaty. Na przestrzeni wieków powstało wiele odmian tego napoju. Przyrządza się go również z innymi rodzajami alkoholi lub z winem, a zamiast cytryn można użyć pomarańczy.

 

Poncz w Soplicowie

Czajnik do parzenia herbaty nie był popularny wśród szlachty, a herbata na ziemiach polskich na szersze uznanie czekała aż do XX wieku. Natomiast poncz zyskał ją o wiele wcześniej, bo już w XVIII wieku. Był to napój popularny, podawany nawet do śniadania, o czym świadczy choćby pojawienie się go na kartach „Pana Tadeusza”. Nic dziwnego, że polska szlachta polubiła poncz – napoje z herbaty wzbogacone alkoholem i podawane na gorąco dodają animuszu, działają rozgrzewająco i pobudzająco. Nie mogło ich zatem zabraknąć w na polskim stole w słotną jesień czy mroźną zimę.

 

Jak przygotować poncz?

Do przyrządzenia ponczu konieczna jest żaroodporna waza, w której rozpuszczamy cukier we wrzątku. Następnie dodajemy sok z cytryny ewentualnie wino, aromatyczne alkohole (arak) i uzupełniamy do pożądanej objętości naparem z herbaty. To przygotowania takiej ilości naparu herbacianego powinniśmy mieć naprawdę duży dzbanek do parzenia herbaty albo zaopatrzyć się w wiele czajniczków. Połączone wszystkie składniki odstawiamy na kilka minut, aby poncz uzyskał jednolity smak. Właściwa proporcja składników to: 2 lub 3 części gorącego płynu (herbaty i wody) do 1 części alkoholu. Poncz serwuje się w specjalnych żaroodpornych szklaneczkach o pojemności ok. 120 ml ustawianych na spodeczkach z małą łyżeczką. Przygotowany poncz będzie cieszył podniebienia naszych gości, jeżeli nie będziemy go gotować. Gorąca jest tylko woda, a pozostałe składniki dodajemy zimne, inaczej nasz napój straci smak i aromat.

 

Poncz z czarnym bzem

składniki na 13 szklanek:

1 l soku z jagód czarnego bzu

goździki

kawałek cynamonu

szczypta tartej skórki z cytryny

1 l czarnej herbaty

cukier do smaku

rum

Sok z jagód bzu czarnego gotuj z przyprawami ok. pół godziny na słabym ogniu. Przygotuj napar z herbaty i połącz go z aromatycznym sokiem z jagód. Dodaj cukier do smaku i odrobinę rumu. Podawaj gorący.

 

Poncz assamski z imbirem

składniki na 10 szklanek:

0,25 l wody

75 – 100 g cukru

3 kawałki kłącza imbiru

2 goździki

6 łyżeczek czarnej herbaty

0,5 l wody

butelka czerwonego wina

cytryna

rum

 

Gotuj pod przykryciem wodę z cukrem, imbirem i goździkami przez 10 minut. W tym samym czasie zalej herbatę 0,5 l wrzącej wody, a czerwone wino mocno podgrzej (prawie do zagotowania). Wodę z cukrem i przyprawami wlej do gorącego wina, przecedzając przez gęste sitko. Następnie dodaj herbatę, sok z cytryny i dopraw odrobiną rumu.

 

Poncz „Pustelnik”

składniki na 20 szklanek

butelka czerwonego wina

1,5 butelki białego wina

200 g cukru

0,25 butelki wysokoprocentowego rumu

gorąca czarna herbata

 

Czerwone i białe wino mocno podgrzej, ale nie gotuj. Dolej rumu i podpal płyn. Gdy płomienie zgasną, ostrożnie wlej herbatę.

 

Przepisy pochodzą z książki Marianne Nicolin, Herbata dla smakoszy, Warszawa, Oficyna Wydawnicza „Kalliope”, 1991.